Туберкулез туралы не білу керек... 

Туберкулез - ежелгі жұқпалы аурулардың бірі. Роберт Кох 1882 жылы туберкулез қоздырғышын ашты және бұл жұқпалы ауру екенін дәлелдеді. XX ғасырға дейін туберкулез іс жүзіндеемделмейтін болған. Туберкулез әлемдегі ең көп таралғанинфекциялардың бірі. Микроскоп астындағы туберкулез микробы қатты ұлғайған кезде кішкентай таяқша тәріздесболып көрінеді, сондықтан туберкулез таяқшасы деп аталды.

Туберкулез дегеніміз не?

Туберкулез - бұл өкпе және лимфа түйіндерде ерекше қабынуөзгерістерінің пайда болуымен сипатталатын жұқпалы ауру. Туберкулез - бұл тек өкпе ауруы ғана емес, сонымен қатарадамның барлық ағзаларының - сүйектердің, бүйректердің, мидың және ми қабықтарының, терінің, көздің және басқаағзалардың да зақымдануы. Алайда өкпе туберкулезі жиікездеседі.

Жұқтырудың негізгі көзі - туберкулездің ашық түріменауыратын, яғни сыртқы ортаға микобактерияны бөлетін адам.

Туберкулез қалайша тарайды?

Туберкулез адамнан адамға ауамен таралады. Жөтелгенде, түшкіргенде немесе қырғанда өкпе туберкулезі бар адамдарауаға туберкулез бактерияларын жаяды. Жұқтыру үшін адамғаосындай бактериялардың аз ғана мөлшерін дем алуы жеткілікті. Туберкулез қоздырғышының сыртқы ортада ұзақ уақыт сақталуқабілеті бар, мысалы, микобактериялар тозаңданған, көгергенүй-жайларда адам үшін қауіпті болып қала отырып, жылдарбойы өмір сүруге қабілетті. Науқас адам жөтелгендеқақырықпен бірге, түшкіру, сөйлеген кезде қоршаған ортаға 2-6 м радиуста ауада таралатын миллиондаған микобактериялардыбөледі, олар еденге, заттарға шаңмен бірге тұнады жәнекөптеген жылдар бойы өміршең болып қалуы мүмкін.

Туберкулез ауруына тек адамдар ғана емес, сонымен қатармалдар да шалдығады: сиыр, ешкі, бұғы, түйелер. Ауру жануардың сүті, немесе еті адам үшін жұқтыру көзі болуымүмкін.

Науқас өмір сүретін жерде санитариялық жағдайлар мен сақтықшараларын сақтау өте маңызды.

Егер өкпе туберкулезімен ауыратын науқас барлық гигиеналықталаптарды сақтаса, онда ол айналадағыларға қауіпсіз. Өкпетуберкулезі тұқым қуаламайды. Туберкулез ауруымен ауыратыната-аналардың балалары сау болып туады. Алайда, барлықсақтық шараларын сақтамаған жағдайда бала туберкулездіжұқтырып, ауырып қалуы мүмкін.

Туберкулез микобактериялары адам ағзасына түскен кезде ауру жұқтырылады, бірақ туберкулез ауруының дамуы әр жағдайдаболмайды. Өкпе туберкулезінің ауруы иммунитет төмендеген, жеткіліксіз тамақтану, қанағаттанарлықсыз санитариялық-гигиеналық жағдайларда орын алады. Негізінен иммунитетінашар жас балалар, жыныстық жетілу кезеңіндегіжасөспірімдер және иммунитеті төмен қарт адамдар ауырады.

Туберкулез ауруына ықпал ететін факторлар

1. Толыққанды тамақтанудың болмауы.

2. Туберкулезбен ауыратындармен тығыз, ұзақ қарым-қатынасжасау (кішкентай балаларға қысқа мерзімді қарым-қатынастыңөзі жеткілікті).

3. Маскүнемдік.

4. Темекі шегу.

5. Нашақорлық.

6. Ілеспе аурулардың болуы (диабет, асқазан жарасы, өкпеніңсозылмалы аурулары).

Туберкулез белгілері?

1. Ұзақтығы екі аптадан асатын жөтел

2. Шаршау және әлсіздік

3. Дене салмағының төмендеуі

4. Температураның ұзақ көтерілуі

5. Түнде тершеңдік

6. Кеуде қуысындағы ауырсыну

7. Қан түкіру

Туберкулезді қалай анықтауға болады?

1. Тері туберкулин сынамасы (Манту) адамның жұқтырғанынкөрсетеді.

2. Рентгенологиялық тексеру (флюорография) өкпеніңзақымданғанын көрсетеді.

3. Қақырықты зерттеу жөтел кезінде бөлінетін микробтардыңбар-жоғын анықтайды.

Туберкулездің алдын алу шаралары

1. Салауатты өмір салты.   Бұл мақсатқа жету үшін ең жақсыжолы - күн тәртібін құру және ағзаны шынықтыру.

2. Таза ауада серуендеу, күн және су процедуралары, денешынықтырумен айналысу, демалыс пен еңбек жүктемесініңдұрыс үйлесімі, толыққанды, дәрумендерге бай тамақтану, жеткілікті және уақтылы ұйқы, яғни дұрыс гигиеналық тәртіпадам ағзасының нығаюына ықпал етеді және оны туберкулез ауруынан қорғайды.

3. Жыл мезгіліне қарамастан, таза ауада мүмкіндігінше көбірекболу қажет, өйткені таза ауа ағзаға жақсы әсер етеді жәнешынығудың тамаша жолы болып табылады.  

4. Жеке гигиена ережелерін сақтау: жуу құралдарын жәнеағынды суды пайдалана отырып, қолды, ыдыстарды жуу, тұрғын үй-жайларды ылғалды жинау және желдету, ет пен сүттіміндетті термалық өңдеу, жеке гигиеналық құралдар мен ыдыстарды пайдалану, су процедуралары — сүртіну, құю, душ.

5. Жөтел этикетін сақтау

6. Гигиеналық тәртіптің маңызды бөлімі дұрыс тамақтануболып табылады. Адам тәбетінің жоғарылауына ықпал ететінжәне ағзамен жақсы сіңіретін түрлі тағамдарды жеу керек. Тағам құрамына ақуыздар, майлар мен көмірсулардан басқа, міндетті түрде витаминдер мен минералды тұздар кіруі тиіс. Ақуыздар ет, сүт, сүзбе, жұмыртқада болады; көмірсулар - қант, нан, картоп, жармада. Витаминдер мен минералды тұздарнегізінен жаңа піскен көкөністер мен жемістерде болады.

7. Туған кезде БЦЖ-мен міндетті түрде вакцинациялау және 6-7 жаста қайта  вакцинациялау.

8. Туберкулезді дер кезінде диагностикалау.